 |
Το Διάγγελμα του Αγιατολάχ Χαμενεΐ (18 Ιουνίου 2025)
(Μία πρόχειρη ανάλυση ενός αδαούς στα γεωπολιτικά παίγνια)
Εισαγωγή
Το κείμενο συγκεντρώνει όλα τα βασικά στοιχεία ενός στρατηγικού πολιτικού και θρησκευτικού αφηγήματος: έπαινο στον λαό, καταγγελία του εχθρού, ιδεολογική αναγνώριση, και κάλεσμα σε πνευματική και πρακτική εγρήγορση.
Θα αναλύσουμε το περιεχόμενο βάσει των ρητορικών, πολιτικών και στρατηγικών διαστάσεων του, συγκρίνοντάς το με άλλα επίσημα πολιτικά και θρησκευτικά διαγγέλματα της περιοχής και του διεθνούς περιβάλλοντος. Η ανάλυση μας πλαισιώνεται σκόπιμα και παιδαγωγικά με συμβολισμούς και παραπομπές από την ελληνική και σκανδιναβική μυθολογία, ώστε να φωτίσουμε την εσωτερική λογική του κειμένου και το υποκείμενο φαντασιακό του.
Α. Δομική Ανάλυση και Ρητορική Στρατηγική
Το κείμενο διαρθρώνεται σε τέσσερις νοηματικές ενότητες:
Επίκληση και Ηθικός Έπαινος: Ξεκινά με ευχαριστία στον Θεό και έπαινο προς τον ιρανικό λαό για την πνευματική και αγωνιστική του στάση.
Καταγγελία της Επίθεσης: Το Ισραήλ κατονομάζεται ως «σιωνιστικό καθεστώς» και υπονοείται ο ρόλος των ΗΠΑ, ενώ παρουσιάζεται η ιρανική στάση ως αμυντική και μετρημένη.
Αντιστασιακή Αφήγηση: Επαναλαμβάνεται η άρνηση σε κάθε μορφή επιβεβλημένης ειρήνης ή πολέμου και υπογραμμίζεται η πνευματική και στρατηγική ετοιμότητα.
Κάλεσμα σε Αγώνα: Ολοκληρώνεται με χωρία από το Κοράνι και ηθικό ενδυναμωτικό λόγο που φέρει την υπόσχεση της θείας νίκης. Εμμέσως πλην σαφώς καλλιεργείται η τζιχάντ.
Η συνοχή του λόγου στηρίζεται σε συνεχή αντίστιξη: εμείς (ο λαός, η πίστη, η λογική) / οι Άλλοι (το καθεστώς του ψεύδους, της προπαγάνδας και της βίας).
Β. Θετικά Στοιχεία
Συνοχή και Ψυχολογική Ενίσχυση του Λαού:
Ο λόγος λειτουργεί ως εργαλείο ψυχολογικής και εθνοφυλετικής ενότητας και καλλιέργειας εθνικής υπερηφάνειας, υπενθυμίζοντας ιστορικά μοτίβα αντοχής.
Αποφυγή Πολεμοχαρούς Υπερβολής:
Αν και μιλά για τιμωρία του εχθρού, ο λόγος δ ε ν επιδιώκει την κλιμάκωση. Αυτό προσδίδει μια διάσταση στρατηγικής ψυχραιμίας. Ενώ, ο μόλις προηγούμενος λόγος του Χομεϊνί βρίθει με παρακινητικούς λόγους και νοήματα εκδικήσεως. Προφανώς μας διαβάζει (sic), και έχει αναδιπλωθεί.
Ρητορικός Επαναπροσδιορισμός του Εχθρού:
Δεν γίνεται λόγος για εβραϊκό λαό ή Δύση γενικά, αλλά για το «σιωνιστικό καθεστώς» και συγκεκριμένες πολιτικές.
Χρήση Θρησκευτικού Συμβολισμού:
Τα κορανικά χωρία λειτουργούν ως εγγύηση της εσχατολογικής θείας δικαίωσης και ενθαρρύνουν πνευματική εμπιστοσύνη στην πορεία.
Γ. Αρνητικά Στοιχεία
Έλλειψη Αυτοκριτικής:
Δ ε ν γίνεται καμία μνεία στην εσωτερική πολιτική κατάσταση ή σε ενδεχόμενες αποτυχίες της ηγεσίας.
Αντιφατική Ρητορική Ειρήνης και Τιμωρίας:
Ενώ αρνείται την επιθετικότητα, κάνει σαφές πως η τιμωρία του εχθρού είναι σε εξέλιξη, άρα σκάβει τον λάκκο των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Αυτό ενέχει στα μάτια ενός αδαούς στα πολιτικά δρώμενα ρητορική διπροσωπία.
Κατασκευή Απόλυτης Διχοτομίας:
Ο λόγος αποκλείει κάθε ουδέτερη ή διαμεσολαβητική φωνή, υπονοώντας πως όποιος δ ε ν είναι με το Ιράν, είναι εχθρός.
Ενθάρρυνση Φανατισμού σε Συγκεκριμένα Σημεία:
Η επίκληση στη μαρτυρική τιμωρία και στην απόλυτη αφοσίωση ενδέχεται να παρακινήσει ακραίες ενέργειες. Η ενθάρρυνση του μίσους και της βίας κατά του Ισραήλ ήταν ξεκάθαρη και σαφέστατη στο προηγούμενο επίσημο διάγγελμα του Ιμάμη.
Δ. Συγκριτική Προσέγγιση
Με το διάγγελμα του Χομεϊνί (1979):
Το ύφος του Χαμενεΐ είναι περισσότερο ορθο-λογικά υπολογισμένο και διεθνώς προσανατολισμένο. Δ ε ν έχει τον επαναστατικό φανατισμό του προκατόχου του, αλλά ο ύ τ ε και την εσωτερική κάθαρση. Γι αυτό οι ΗΠΑ και το Ισραήλ θα πρέπει να βάλουν φρένο στις επιθετικές ενέργειες κατά του Ιράν.
Με τα διαγγέλματα του Νασράλα (Χεζμπολάχ):
Παρόμοια θρησκευτικοπολιτική γλώσσα, αλλά ο Χαμενεΐ επικαλείται περισσότερο την ορθο-λογική στρατηγική και λιγότερο το επαναστατικό μαρτύριο.
Με λόγους πολιτικών Δύσης (Μπάιντεν, Μακρόν):
Σε πλήρη αντίθεση με τον τεχνοκρατικό ορθολογισμό της Δύσης, ο λόγος του Χαμενεΐ κινητοποιεί το «ιερό», το εσωτερικό και το υπερβατικό. Οι προηγούμενοι, επειδή δεν καταλαβαίνουν Χριστό, γιατί νόμιζαν είναι επί γης θεοί, έκαναν τις μαλαγανιές τους.
Ε. Μυθολογικές Μεταφορές
Η Περσεφόνη της Αντίστασης (Ελληνική Μυθολογία):
Όπως η Περσεφόνη επιστρέφει κάθε άνοιξη από τον Άδη, έτσι και το Ιράν, μου φαίνεται ότι παρουσιάζεται ως έθνος που διαρκώς αναγεννάται μέσα από τον σκοτεινό κύκλο των πολέμων, τις στάκτες του και της απομόνωσης.
Το Τέλος των Θεών (Ράγκναροκ – Σκανδιναβική Μυθολογία):
Το διάγγελμα θυμίζει την προετοιμασία για τη μεγάλη τελική μάχη — όχι για να την αποφύγεις, αλλά για να αναμετρηθείς με αξιοπρέπεια. Το Ιράν, ως Όντιν, που γνωρίζει ότι θα πέσει, αλλά οφείλει να σταθεί με γενναιότητα και θάρρος απέναντι στον λύκο Φένριρ.
Ο Προμηθέας της Ανατολής:
Το Ιράν εμφανίζεται νομίζω και σαν Προμηθέας, που φέρνει τη φωτιά της αντίστασης και της αλήθειας στους λαούς της περιοχής, και τιμωρείται για αυτό από τους σύγχρονους Ολύμπιους της Δύσης. Και θα τιμωρηθεί... αλλά ας ελπίζουμε ότι θα δεχθεί τις ταπεινωτικές τιμωρίες με στωϊκή απάθεια και σουφιστική ιλαρότητα εκ του Τεκέως, όπως ο Προμηθέας, διαφορετικά παίδες, την βάζαμε.
Στ. Συμπέρασμα
Το διάγγελμα του Αγιατολάχ Χαμενεΐ συνιστά με πρόχειρους υπολογισμούς μας, ένα ολοκληρωμένο ιδεολογικό εργαλείο: πολιτικά υπολογισμένο, ρητορικά στιβαρό, θρησκευτικά εμψυχωτικό.
Παρά τις επικίνδυνες απόλυτες διχοτομίες που ενισχύει και την έλλειψη ουσιαστικής αυτογνωσίας, προσφέρει ένα αφήγημα σταθερότητας και αξιοπρέπειας που, στο εσωτερικό του Ιράν, δύσκολα μπορεί να αγνοηθεί. Στο εξωτερικό, οι αναλυτές τί κάνουν;
Εντέλει, όπως και στην περίπτωση της Εκάτης που κινείται ανάμεσα σε κόσμους, το Ιράν του Χαμενεΐ ακροβατεί ανάμεσα στο σκότος και το φως, στο μυστικιστικό φονταμενταλιστικό παρελθόν του και τη σκληρή γεωπολιτική του παρόντος.
Άραγε, τί ακολουθεί στο επόμενο επεισόδιο;
Του Παναγιώτη Νούνη
Ελεύθερος Στοχαστής
19 Ιουνίου, 2025
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου