Η ΑΛΛΗΓΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΚΑΙ Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ
Η Αλληγορία της Γραμμής και ο Μύθος του Σπηλαίου: Πώς
ο μύθος εξηγεί και συμπληρώνει την αλληγορία;
Κατ΄ αρχήν να πούμε, ότι, είναι παραδεδομένο στην αρχαία Φιλοσοφία ως φερ΄
ειπείν φιλοσοφικός κανόνας, οι αρχαίοι ημών φιλόσοφοι να εισάγουν σκόπιμα
επιλεκτικούς, παιδαγωγικούς και ελκυστικούς μύθους και αλληγορίες, οι οποίοι
κεντρίζουν το ενδιαφέρον των αναγνωστών και μαθητών τους, δείγμα ότι η αρχαία
Φιλοσοφία ήταν σε αγαστή σύμπλευση και αρμονικώς συμμαχούσα μετά της
Μυθολογίας.
Η αλληγορία του Ηλίου, η αλληγορία της Γραμμής, η αλληγορία του Σπηλαίου, η
αλληγορία του Έρωτος, είναι: τέσσερις εκπληκτικοί αλληγορικοί και φιλοσοφικοί
μύθοι που εμπερικλείουσι ικανώς-επαρκώς και ολιστικώς την Πλατωνική Φιλοσοφία
(Θεολογία & Οντολογία).
Προτού όμως απαντήσουμε στο ερώτημα πώς και με ποιόν τρόπο ο ‘μύθος του Σπηλαίου’ μας εξηγεί και μας συμπληρώνει την ‘αλληγορία της Γραμμής’, αμφότερες πλατωνικές θεωρίες και φιλοσοφικές μυθοπλασίες, για να δούμε εκτενώς και αναλυτικά τι είναι αυτά τα οποία θα πραγματευθούμε.
Ποιά είναι άραγε η ‘αλληγορία της Γραμμής’ στον Πλάτωνα, ποιες οι
διαβαθμίσεις και διαρρυθμίσεις της και ποιο ακριβώς είναι το νόημα και ο
σκοπός της;
Ας υποθέσουμε λοιπόν, νοητικώς, ένα σημείο του σταυρού (+) όπου μία κάθετος
γραμμή διαπερνάει και τέμνει μίαν άλλην οριζόντια γραμμή, ο οποίος σταυρός
τέμνει κατ΄ουσίαν δύο σημαίνοντα επίπεδα και πεδία, το άνω και το κάτω επίπεδο.
Το οποίο ανάλογο συμβαίνει στην κάτω και άνω κάθετη γραμμή, δηλαδή τέμνονται
και αυτές, ένα σταυροειδές σύμβολο που δημιουργεί δύο επιπρόσθετους μικρότερους
σταυρούς. Η κάθετη γραμμή λόγου χάριν, είναι εκείνος ο ιδιότυπος φιλοσοφικός
μύθος και η σαγηνευτική αλληγορία του Πλάτωνος που προσδιορίζεται σχηματικά ως
η ‘αλληγορία της Γραμμής’. Η εν λόγω αλληγορική γραμμή διαθέτει κάποιους
αναβαθμούς (σκαλιά, επίπεδα) τόσον στο από κάτω μέρος του σταυρού όσο και στο
άνω μέρος του.
Το κάτωθεν μέρος του νοητού σταυρού, διαιρείται σε δύο τμήματα ή δύο
ορόφους: στον πρώτο αναβαθμό, βρίσκεται η εικασία και στον επάνω δεύτερο
όροφο είναι η πίστη. Αμφότεροι και οι δύο ορόφοι του κάτω μέρους του
νοητικού μας σταυροειδούς σχήματος αποκαλούνται ως Δόξα (εξ ού και η
λέξη γνώμη, άποψη ή δόγματα).
Ολόκληρος ο κάτωθεν χώρος, είναι ο αισθητός κόσμος, ο κόσμος της εικασίας,
των εικόνων (της εικονικής πραγματικότητας), των σκιών, των ειδώλων και των
φυσικών αισθητών αντικειμένων, εξάπαντος μία άλλη διαφορετική και αλλοιωμένη
όψη συγκριτικά με τον κρυστάλλινο και αμιγές φωτεινό (ανώτατο και υπέρτερο)
κόσμο των ιδεών. Ο επάνω δεύτερος όροφος, (του κάτωθεν σταυρού, αλλά σε ένα
διπλοειδές σταυρικό σημείο) ο αναβαθμός της πίστεως, είναι για τα φυσικά κτιστά
όντα, η θεωρία, η συμμετοχή και σχέση, οι εμπειρίες μας με τα δημιουργημένα
φυσικά όντα και αντικείμενα.
Το άνωθεν μέρος και υψηλότατο στάδιον του σταυρικού σημείου, ο επάνω
σταυρός, είναι ο υπεραισθητός χώρος, ο λεγόμενος κόσμος και θεωρία των Ιδεών (που οράται
μόνον από εκείνον τον σφοδρό εραστή της Φιλοσοφίας, ο οποίος κατέχει ως άλλος
μανιώδης εραστής την επιστήμη των επιστημών και την τέχνη των τεχνών την
ερασμία Διαλεκτικήν Τέχνη), είναι ο κόσμος της τω όντι Γνώσεως, ο τόπος της
Αρετής, η μακαριότητα των εραστών της Σοφίας και της Αληθείας, η βασιλεία του
όντως Αγαθού, η βασιλεία του Νού και της Νόησις.
Στο εν λόγω άνωθεν μέρος του σταυρού έχουμε δύο επιπρόσθετους ορόφους. Στον
τρίτο όροφο, είναι ο χώρος της Διάνοιας, όπου εκεί βρίσκονται λ.χ. τα
Μαθηματικά (τα οποία όμως ως γνωστόν θεμελειώνονται κυρίως επάνω σε μεταφυσικές (!?!)
υποθέσεις, θεωρίες και εικασίες, οι οποίες δεν επιδέχονται ούτε αντέχουν την
ενδελεχή λογική και αναλυτική βάσανο και (υπο)εξέταση τους εκ της επιστήμης της
Διαλεκτικής Τέχνης), τα Αντικείμενα και οι επιστημονικές Υποθέσεις και Θεωρίες.
Στον αμέσως υψηλότερον όροφο και «ρετιτέ» φερ΄ ειπείν, βρίσκεται: η
Νόηση και η Επιστήμη (με την πλατωνική έννοια που είναι η Διαλεκτική και τί όντως κείται και
ίσταται αληθώς, και όχι βέβαια με την σύγχρονη έννοια των θετικών επιστημών που
θεμελιώνονται επάνω σε υποθέσεις και μεταφυσικές θεωρίες!), ο τόπος των Ιδεών, των Ειδών, των
μορφών, όπου αμφότεροι οι αναβαθμοί εμπερικλείονται μέσα στο ολιστικό εν
εξελίξει πλαίσιο της Νόησις ή του Νού.
Σημαντική, ίσως, διευκρίνησις επί των διαφόρων σταδίων και αναβαθμών της
αλληγορικής γραμμής είναι, ότι: όσον βρισκόμαστε κάτω από την τομή του σταυρού
(φανταστείται έναν ρωσσικό σταυρό), στο κατώτερο και χαμηλότερο επίπεδο δηλαδή,
επικρατεί, η ασάφεια, η αλλοίωση, η σκιά, οι εικασίες και η σύγχυσις των
πραγμάτων. Σύγχυση, μεταξύ γνώσης και γνώμης. Σύγχυση μεταξύ αληθούς/ψευδούς
πληροφορίας και γνώσεως. Κυριαρχία και πανταχού παρουσία μίας ασαφούς και δήθεν
κατανόησις, ενώ βρισκόμαστε στο σκοτεινό βασίλειο της ανοησίας και των
πολλαπλών εικονικών πραγματικοτήτων.
Ενώ, όσο ανεβαίνουμε μέσω της διαλεκτικής επιστήμης ή της επιστήμης της
διαλεκτικότητος την κάθετη γραμμή από τα χαμηλά στα ανώτερα και υψηλά
δώματα του σταυρικού συμβόλου, δια μέσω των ανάλογων αναβαθμών και διαπερνάει
κανείς τα εξελικτικά ανοδικά επίπεδα, ακριβώς μετά την σημαίνουσα τομή, δηλ.
στο ανώτερο σημείο και επίπεδο του σταυρού αρχίζει μάλλον να επικρατεί κάποια
σαφήνεια των πραγμάτων, αποσαφήνιση και διάκριση της αληθούς/ψευδούς Γνώσεως, η
αποσαφήνισις των Πραγμάτων και των εμπειρικών Δογμάτων, η θεωρία (= εμπειρία,
θέαση και γεύση) των Υπεραισθητών πραγμάτων, η διάκριση της όντως Επιστήμης από
λοιπές ψευδο-επιστήμες, καθότι εκεί είναι ο χώρος των Ιδεών, ο χώρος της Νόησις
ή το βασίλειο του Νού, ο φιλήσυχος τόπος του Διαλεκτικού και ενάρετου
Φιλοσόφου, το βασίλειο του Αγαθού και Λογικού Νόα και Όντος, το βασίλειον του
Λόγου και των λογικών οντοτήτων.
Αν, και μόνο αν, π.χ. τα Μαθηματικά, η Γενετική & Ευγονική, η (Κβαντική
& Κλασική) Φυσική, η Βιολογία, η Ψυχολογία κ.ο.κ., συνεδέοντο άρρηκτα με το
αγαθό και την αρετή, τότε, και μόνο τότε, θα ενέπιπταν αναντίρρητα στο υψιπετές
ανώτατο πεδίο της τω όντι Επιστήμης στο κόσμο των αρχέτυπων Ιδεών.
Και όμως στην σκέψη του Πλάτωνος, οι προηγούμενες σύγχρονες θετικές
επιστήμες δεν δύνανται να θεωρηθούν αμιγώς ως τω όντι Επιστήμη. Αλλά θα
εθεωρούντο αμιγώς ως διανοητικές Τέχνες.
Διότι, κατά κόρον είναι θεμελιωμένες επάνω σε σωρηδόν μάλλον έωλα και
ανεξέταστα «αυταπόδεικτα αξιώματα» και δογματικές υποθέσεις,
μεταφυσικούς στοχασμούς, αναπόδεικτες εικασίες, αυθαίρετες γνώμες, τα οποία οι
Μαθηματικοί κ.ά. κυρίως «επιστήμονες» πάσης φύσεως και κοπής, τα θεωρούν εξ
υπαρχής ως αυταπόδεικτες και αληθείς προτάσεις και λογικές πεποιθήσεις.
Οι εν λόγω διανοητικές τέχνες (οι συγνωστές επιστήμες των Θετικών
επιστημών) όμως, είναι άνευ τινός διαλεκτικού αναλυτικού ελέγχου στην εννοιολογική
δομή αυτών καθ΄αυτών των προτάσεων τους, συνεπώς, μοναδική Επιστήμη στην Πλατωνική
Φιλοσοφία είναι αναμφίρρηστα η σημαίνουσα αναλυτική μεθοδολογία και η
επιστημονική τέχνη εκείνου του ειδικού επιστήμονος και μανιώδους εραστού της
διαλεκτικής και αναλυτικής τέχνης της Φιλοσοφίας.
Για τον διαλεκτικό και πλατωνιστή Φιλόσοφο, φαίνεται, ότι καμμία
επιστημονική θεωρία ή υπόθεση, καμμία λ.χ. ‘Θεωρία της Εξελίξεως’ και κανένα
‘Μαθηματικό Αξίωμα’ ή βιολογικό ή (κβαντο)φυσικό θεώρημα δεν είναι a priori
‘αυταπόδεικτο’ και ως de facto επιστημονικά και φιλοσοφικά αληθές, αν δεν
διευρευνηθεί και εξετασθεί αναλυτικά εξ υπαρχής στην ουσία και δομή του,
διαλεκτικώ τω τρόπω.
Για τον Πλάτωνα λόγου χάριν: δεν υπάρχει καμμία ‘φυσική επιλογή’ και καμμία ‘τυχαιότητα’ στο μεγαλόκοσμο (της
Αστροφυσικής) ή μικρόκοσμο (πολυ)Σύμπαντος της (κβαντοφυσικής και
νανοτεχνολογίας), καμμία ‘Θεωρία της Εξελιξέως’ δεν εξηγεί, επαρκώς και αληθώς,
την τω όντι αλήθεια των αισθητών -πλην ειδωλικών- πραγμάτων, καμμία
Νευτώνια ή Κβαντική Φυσική δεν αληθεύει αυταπόδεικτα και ανεξέταστα
κ.λπ., όπως κανένας παλαιός ή σύγχρονος ‘αυταπόδεικτος’ Κορωναϊός-19 που
να μας δίδει εκείνην την ικανότητα, του απλανώς και διαλεκτικώς φιλοσοφείν,
ώστε να (εν)θυμηθούμε και να παιδαγωγηθούμε εξάπαντως ερωτικώς προς την εξεύρεση
και ανεύρεσιν της τω όντι Αλήθειας, της αληθούς Επιστήμης, για να επιτευχθεί η
επίπονη άνοδος προς το νοητό και αληθινό φώς του Αγαθού Νού, στο βασίλειο των
Ιδεών.
Για τον Πλάτωνα, επίσης: με την αγαστή καθοδήγηση του διαλεκτικού Φιλοσόφου
υφίσταται εκείνη η απλανής και ορθόδοξη επιστημονική και ιδιότυπη μεθοδολογία,
ώστε ο απαίδευτος και φυλακισμένος των αισθητών πραγμάτων να αποδεσμευθεί (έστω και με παιδαγωγικό
εξαναγκασμό ή ερωτικό πόθο για την έλλειψη) αφού μέσω της διαλεκτικής
επιστήμης δύναται κανείς να ανορθωθεί προς τα άνω αποτινάζοντας ψευδείς
πεποιθήσεις, δόγματα, θεωρίες, γνώμες και να αντικρύσει την πηγαία Αλήθεια του
υπεραισθητού κόσμου, και τούτο είναι εφικτό να γίνει, καθότι ο καθένας φέρει
εντός της Ψυχής του την εικόνα της Αλήθειας και του Αγαθού, την ερωτική
εκστατικότητα που εκρηκτικά σπάει τα δεσμά της αμάθειας, της απαιδευσίας και
αγνωσίας, ασχέτως, αν στην ψυχή, επήλθε, καθοδικά η απουσία του φωτός της
γνώσεως και πτωτικά η λήθη αφού αμαυρώθηκε στυγνώς από τον σκιώδη κόσμο των
αισθήσεων και των εικόνων.
Δεν πρόκειται, μάλλον, να κατορθώσει κανένας εν ζωή άνθρωπος να αντιληφθεί
και να γνωρίσει την όντως Αλήθεια αφ΄εαυτού του, να εκδιώξει παντελώς το σκότος
της άγνοιας και να εράται το εράσμιο και αγαθό φώς της Αληθείας, παραμένοντας
εμμονικά απαρασάλευτος με πεπλανημένο έρωτα και εμπάθεια στον κόσμο των
ειδώλων, των σκιών, των εικασιών, των εικόνων και των αισθήσεων.
Σε άμεση αντιστοιχία με τις ανάλογες διαβαθμίσεις της αλληγορίας της
γραμμής υφίστανται με παρόμοιο τρόπο τέσσερις διαβαθμισμένες καταστάσεις της
Ψυχής, όπου μετέχουν αναλογικά –από τα χαμηλά και αισθητά στα υψηλά και
υπεραισθητά- στην αλήθεια και το Αγαθόν:
1. Νόηση (διαλεκτική Επιστήμη, πλήρη σαφήνεια, ο κόσμος των Ιδεών και το βασίλειο
του Αγαθού).
2. Διάνοια (διανοητικές τέχνες - θετικές «επιστήμες», μεταφυσικές επιστημονικοφανείς
θεωρίες).
3. Πίστη (δόξα, πεποιθήσεις, παρερμηνείες, ψυχολογικά σχήματα)
4. Εικασία (γνώμη, ασάφεια, φαντασίες, α-νοησία, σκιές, νομίζω...)
Ιδιαζόντως να σημειωθεί, ότι οι πλατωνικές ιδέες, τουτέστιν το εράσμιον
Αγαθόν, για να γίνουν αντιληπτά από τον εραστή της Διαλεκτικής, σε ψυχολογικό,
φιλοσοφικό, διανοητικό, νοητικό, γνωσιολογικό, φυσικό και οντολογικό επίπεδο,
θα πρέπει να είναι αντικείμενο σφοδρής ερωτικής επιθυμίας και αέναης αναζήτησης
της τω όντι Αληθείας των πραγμάτων.
Προκύπτει βέβαια το επόμενο βασικό ερώτημα: πώς είναι δυνατόν οι άνθρωποι
που είναι αιχμάλωτοι και δέσμιοι στον αισθητό κόσμο είτε προσκολλημένοι από
άγνοια είτε αποπροσανατολισμένοι στον κόσμο των αισθήσεων, των απολυτοποιημένων
γνωμών και σχετικοποιημένων ατομικών απόψεων, φαντασιών, εν μέσω πλανών και
σκιών, ανυποψίαστοι παντελώς για το ερωτογενές βασίλειο των ιδεών και το
(πολύ)Σύμπαν του Αγαθού, να απεγκλωβιστούν, εν τέλει από τα κατώτερα, τα αισθητά,
τα πρόσκαιρα και παροδικά, και να αγωνιστούν ώστε να αναχθούν ή αναρριχηθούσι
με απρόσκοπτη πορεία προς τα υπεραισθητά, την οδό του Έρωτος και της Αρετής,
της Αλήθειας και της Θεωρίας (θέασης ή εμπειρίας) του Αγαθού;
Με ποιόν τρόπο άραγε αποδεσμεύεται ή αν θέλετε, απελευθερώνεται, ο
εσκοτισμένος, ο αφώτιστος και απαίδευτος (μη αγαθός) άνθρωπος από το ψεύδος και
τον εγκλεισμό του στον κίβδηλο κόσμο των ειδώλων, των υποθέσεων και των
εικασιών;
Πώς και με ποιόν τρόπο, άραγε, σπάνε οι αλυσίδες στον κόσμο της ψευδούς
επιστήμης, των ψευδών ειδήσεων και της δοξομανίας που δεν αντέχουν διόλου την
στοχαστική και αναλυτική βάσανο του διαλεκτικού Φιλοσόφου;
Πώς άραγε, δραπετεύει κανείς, από το σκοτεινό βασίλειο τινός σκοτεινού
πλατωνικού σπηλαίου της καταιγιστικής γνώμης ή άποψης και της αμφιλεγόμενης
δόξας ή και πληροφορίας, αλλά και εκ των ποικίλων παγιωμένων πεποιθήσεων της
περιώνυμης «διαφορετικότητας» απόψεων ή γνωμών, ενίοτε αληθοφανείς,
λογικοφανείς και επιστημονικοφανείς, εξάπαντος για να (εν)θυμηθεί ξανά και να
ανακαλύψει τις τω όντι αλήθειες ώστε επί τέλους να (δια)φωτισθεί, ίνα
(δια)φωτίσει και άλλους συγκρατουμένους δεσμώτες και συνεγκλειστριώτες του;
Πώς άραγε και με ποιόν τρόπο γίνεται η ρωμαλέα άνοδος είτε και η
εκών άκοντι πτωτική κάθοδος επ΄ αυτής της ‘αλληγορικής γραμμής’; Και για ποίον
λόγο να γίνει η κάθοδος και επάνοδος στον κόσμο των αισθητών και φαντασμάτων;
Αυτό είναι ένα ζήτημα που ενδεχομένως να απαντηθεί στην πορεία του εν λόγω
δοκιμίου μας.
Πάμε να δούμε εν τάχει τον μύθο ή την ‘αλληγορία του Σπηλαίου’: Ποιός είναι
άραγε ο ‘Μύθος του Σπηλαίου’ και πώς ή με ποιόν ακριβώς τρόπο συνδέεται με την
προηγούμενη εκτενή μυθώδη γραμμική αλληγορία; Εν τέλει πώς ο Μύθος
εξηγεί ή πώς ερμηνεύει την ‘Αλληγορική Γραμμή’ του Πλάτωνος;
Υπάρχουν, σωρηδόν ταλαίπωροι άνθρωποι φυλακισμένοι, έγκλειστοι και
αλυσοδεμένοι εν αγνοία τους μέσα σε ένα σκοτεινό Σπήλαιο. Εντός του σπηλαίου οι
δεσμώτες και έγκλειστοι άνθρωποι παρατηρούν και παρακολουθούν ως προβολή εντός
του μπροστινού τοίχους του σπηλαίου-φυλακή τους, ωσάν σε σινεμά, διάφορα
είδωλα, σκιές, φαντάσματα και εικόνες πραγμάτων, εξ αιτίας της φωτιάς και της
κινητικότητος που διενεργείται από πίσω τους, για τα οποία γεγονότα δεν έχουσι
καμμία θέα ή αντίληψη.
Οι εγλειστριώτες/ισσες του πλατωνικού Σπηλαίου μοιάζουν με τους ανθρώπους
που παραμένουν στον κόσμο των αισθητών, όπου κυριαρχούν οι διάφορες ψευδείς και
ανυπόστατες γνώμες/απόψεις, αντί η αληθής γνώση, επιβάλλεται η α-νοησία αντί η
νόηση, βασιλεύουν οι πεποιθήσεις και τα είδωλα της εικονικής και αισθητής
πραγματικότητας, αντί η ισχυρή λογική και συμπονούσα διάνοια, αντί να βασιλεύει
η αρετή και το αγαθόν.
Η ανάδυση των ανθρώπων, από το σκοταδιστικό σπήλαιο της Άγνοιας, το σπήλαιο
της ατομικής γνώμης και το έρεβος της αμάθειας, είναι επίπονη και επώδυνη, τόσο
φιλοσοφικά όσο και διαλεκτικά. Γι αυτό τον λόγο, βολεύονται οι άνθρωποι με τα
δεσμά των ψευδών και έωλων πεποιθήσεών τους. Όπου τις πιστεύουν ωσάν αληθή
γνώση, αλλά με την πρώτη απλή και αρχική ορθο-λογική αναλυτική βάσανο μέσω της
διαλεκτικής επιστήμης, αρκετοί ταράζονται, λακκίζουν, θυμώνουν και θίγονται
προσωπικά όταν τους επισημαίνει κανείς με ευγένεια τα άτοπα και λογικά σφάλματα
και εγκαταλείπουν έτσι άρον-άρον τον διάλογο.
Ενίοτε, η αποφυλάκιση των φυλακισμένων και ανάδυση των δεσμωτών γίνεται
εξαναγκαστικά –μέσω τινάς παιδαγωγικής και φιλοσοφικής βίας- με οδύνες
από έμπειρους και σοφούς φιλοσόφους ή διαλεκτικούς και διακριτικούς διδασκάλους
(πρώην δεσμώτες που εξήλθαν του σπηλαίου με παρόμοιον ή και ανάλογο τρόπον,
και που από ερωτική φιλάδελφη μανία για την σωτηρία του ανθρώπου από το σκότος
της ασάφειας και της άγνοιας, επανέρχονται σκόπιμα και διενεργούν κάθοδον τινά
επί της αλληγορικής γραμμής, ανιδιοτελώς ή και ιδιοτελώς, κάθοδος και είσοδος
ξανά εντός του σκοτεινού σπηλαίου για να προετοιμάσουν άλλους δεσμώτες για την
μεγάλη έξοδο τους προς τω Ώντι αληθινό Φως, το φως της Γνώσεως του Αγαθού
Όντος) που υποκρίνονται, ενδεχομένως και φαινομενικά, τους δεσμώτες και τους
δεσμοφύλακες.
Είτε άλλοτε γίνεται μέσω του πυρηνικού ερωτικού στοιχείου που εκ φύσεως
ανυψώνει υπερφυσικώς τους ‘αυτοδίδακτους’ διαλεκτικούς εραστές της Αλήθειας και
του Αγαθού, που συναρμόζει την Ψυχή με την Αλήθεια, καθότι ο υπεραισθητός
κόσμος του Φωτός (το έξωθεν του σπηλαίου) και το βασίλειον των Ιδεών, για να
γίνει θεατόν από τον Δεσμώτη, ούτως έχει χρείαν σταδιακής μεταμορφώσεως ψυχικών
και πνευματικών οφθαλμών, αφού οι γνωστικοί οφθαλμοί της διανοίας του είναι
(υπερ)ευαίσθητοι στο φώς της Αληθείας, αφού συνήθισαν (το ασύνηθες έθος) το
σκότος της γνώμης και της εικασίας.
Ο ‘μύθος του Σπηλαίου’ εξηγεί ουσιωδώς και πρακτικώς την ‘αλληγορία της
γραμμής’ με τις εξής τρείς διαρρυθμίσεις και διαβαθμίσεις:
1. Οι δεσμώτες,
θα πρέπει να αντιληφθούν τις εικόνες του σπηλαίου –μέσω της βοήθειας του
διαλεκτικού Φιλοσόφου- όπως ακριβώς είναι στην πραγματικότητα, δηλ.
αλλοιωμένες εικόνες, γνώμες, σκιές και φαντασίες.
2. Στην συνέχεια
να υποψιαστούν οι ίδιοι και να αναγνωρίσουν στοχαστικά τις αγαθές και φωτεινές
ιδέες που υπερβαίνουν τα κτιστά αντικείμενα του αισθητού κόσμου του σπηλαίου.
3. Να (ανα)γνωρίσουν
την φωταυγή και υψηλή ιδέα του εράσμιου Αγαθού (άμα τη μεγάλη έξοδο εκ του
σπηλαίου του σκότους της αγνοίας) και να αποκτήσουν την Θεωρία του
Νου, δηλ. την εμπειρική θέαση και σχέση μαζί Του, αφού είναι η μοναδική Πηγή
των πηγών της αληθούς Γνώσης, της αληθούς Επιστήμης και γνώσης του άνωθεν
αληθινού Φωτός των ιδεών, της αλήθειας των πραγμάτων και της Αρετής της κάθε
ξεχωριστής και μοναδικής ερασμίας Ψυχής.
Η απλανής και ορθόδοξη ερμηνεία της ‘αλληγορικής Γραμμής’ δεν μπορεί να
απολυτοποιηθεί μονοσήμαντα μέσω της ‘αλληγορίας του Σπηλαίου’, διότι κατά την
γνώμη μας, φαίνεται να αλληλοσυμπληρώνονται και να αλληλοερμηνεύονται και να
εξιχνιάζονται οι εν λόγω σημαίνουσες πλατωνικές αλληγορίες, επαρκώς και ικανώς,
μέσω της αλληγορίας του Συμποσίου, δηλαδή κατ΄ουσίαν αμφότερες συνδέονται και
ερμηνεύονται θεωρώ στον μύθο περί του Έρωτος.
© Του Παναγιώτη Νούνη
8ο Εξάμηνο – επί πτυχίω
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΤΜΗΜΑ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
2020
..................................................................
·
Μάθημα: ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ (&
Πλατωνική Θεολογία/Οντολογία)
·
Διδάσκουσα: Δρ Αθανασία Γιασουμή
..............................................................................................
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
[1] ΠΛΑΤΩΝ, ‘ΠΟΛΙΤΕΙΑ’, μτφρ.: Ν.Μ. Σκουτερόπουλος,
εκδόσεις: «ΠΟΛΙΣ», ενδέκατη έκδοση, 2007, σσ. 933.
[2] ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ, Εξελληνισθείσα υπό Λουΐζου
Ηλιού, εκ της Γενικής Ιστορίας της Φιλοσοφίας του V. COUSIN, εν Αθήναις, 1885, σσ.
132.
[3] Anthony KENNY, ‘ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ’,
μτφρ.: Δέσποινας Ρισσάκη, εκδόσεις: «ΝΕΦΕΛΗ», Αθήνα, 2005, Αρχαία Φιλοσοφία,
του Stephen R.L. Clark, σελ. 13-85.
[4] Karl BORMANN, ‘ΠΛΑΤΩΝ’, μτφρ.: Ιωάννης Γ.
Καλογεράκος, εκδόσεις: «ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΑ», Αθήνα, 2006, σελ. 65-130.
[5] Κ.Δ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ, ‘ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ’, Πέμπτη
έκδοση βελτιωμένη, εκδόσεις: «ΠΑΠΑΔΗΜΑ», Αθήνα, 2005, σελ. 175-236.
[6] Νίκου ΜΑΤΣΟΥΚΑ, ‘ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ’, εκδόσεις:
«ΠΟΥΡΝΑΡΑ», σελ. 182- 228.
[7] Θεοδώρου ΖΗΣΗ, ‘ΠΛΑΤΩΝΙΚΑ’ (Εισαγωγή στον
Πλάτωνα), εκδόσεις: «ΒΡΥΕΝΝΙΟΣ», Θεσσαλονίκη, 1995, σελ. 83-134.
[8] W. WINDELBAND – H. HEIMSOETH, ‘ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ’,
Α΄ ΤΟΜΟΣ, μτφρ.: Ν.Μ. Σκουτερόπουλος, Β΄ έκδοση, εκδόσεις: «Μορφωτικό Ίδρυμα
Εθνικής Τραπέζης», Αθήνα, 1986, σελ. 38-177.
...................................................................................
Υποσημειώσεις Αυτοβιογραφικές
Μετά την εν λόγω ολοκλήρωση του παρόντος δοκιμίου και την αποστολή του ως Ενδιάμεση
Εξέταση στην διδάσκουσα Πλατωνική Φιλοσοφία κυρία Αθανασία Γιασουμή, είχε
ήδη προηγηθεί η δημόσια διαλεκτική ρήξη και η φιλοσοφική σύγκρουση μας, στις
γνωστές τηλεδιασκέψεις μαθημάτων περί της Δαιμονολογίας και Θεολογίας του
Πλάτωνος, όπου η νεοσσός και αδαής διδάσκουσα δεν άντεξε φαίνεται τον διαλεκτικό
και ευγενικό αντιρρητικό έλεγχο και φιλοσοφικό στοχασμό από τον υποφαινόμενο
Φοιτητή της (Παναγιώτη Νούνη), ώ της τραγικής ειρωνείας!, και έσπευσε άρδην να
τον καταγγείλει για «ανάρμοστη συμπεριφορά» στον Πρόεδρο του Τμήματος της
Φιλοσοφικής, τον καθηγητή κ. Δημήτρη Πορτίδη και στον Πρύτανη του Παναπιστήμιου
μαθηματικό κ. Τάσο Χριστοφίδη, καθώς και στην Αστυνομία Κύπρου!...
Το κατάντημα της αδαούς διδάσκουσας στον εύλογο φιλοσοφικό και διαλεκτικό έλεγχο και
αντιρρήσεις του Φοιτητή, ήταν: να προσφύγει και στην Αστυνομία Κύπρου για
καταγγελία εις βάρος του υποφαινόμενου Φοιτητή. Ενθάρρυνε μάλιστα και τους αγαπητούς
μας (συν)Φοιτητές/τριες να μας καταγγείλουν ομοθυμαδόν (με γραπτή επιστολή και
άλλως πως) στην Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, κανονικό οργανωμένο μπούλινγκ δηλαδή, για τις
διαλεκτικές παρεμβάσεις του εν μέσω μαθήματος και τηλεδιάσκεψης.
Αμφότεροι, διδάσκουσα με μια χούφτα συμφοιτητές/τριες, μαζί με μερικούς άλλους
(2-3) συκοφάντες ακαδημαϊκούς, οργάνωσαν συντονισμένα την Πειθαρχική Δίωξη του
Φοιτητή, στην οποία δίωξη δεν εμφανίσθηκαν ΚΑΘΟΛΟΥ κανονικά (οι
συμφοιτητές/τριες) ως Μάρτυρες Κατηγορίας, αφού διενήργησαν μόνο γραπτή
καταγγελία (εις την οποία μάλιστα παρέμεναν Ανώνυμοι) εις βάρος του κατηγορούμενου
Φοιτητή.
Σε ένα πραγματικό όμως και σοβαρό Πολιτικό Δικαστήριο, η μαρτυρία μερικών θρασύδειλων (συν)Φοιτητών/τριών
που καταγγέλουν οργανωμένα (μετά από την ενθάρρυνση κάποιων αδαήμονων και
δοκησίσοφων νοών που είναι τάχα μου καθηγητές αλλά επί χρήμασι φιλόσοφοι της
σειράς) κάποιον συγκεκριμένο Συμφοιτητή τους γραπτώς με δήθεν στοιχεία και
ψευδο-ντοκουμέντα, και όμως επιθυμούν να παραμείνουν εκτός της Πειθαρχικής
διαδικασίας ως αφανείς και ανώνυμοι Καταγγέλοντες, αλλά συνάμα και από την άλλη
οπτική γωνία να μην τους ζητηθεί καν από την ίδια Πειθαρχική Επιτροπή να
καταθέσουν επώνυμα και κανονικά και χάριν της δικαιοσύνης, αυτό σηματοδοτεί
πολλά για το νοσηρό και ποταπό σύστημα των ακαδημαϊκών του Πανεπιστημίου Κύπρου,
ότι δηλαδή η ακαδημαϊκή δικαιοσύνη μέσω των Πειθαρχικών διώξεων της έχει
καταστρατηγηθεί ο φυσικός νόμος και η ακριβοδίκαιη δικαιοσύνη, υπέρ της
ευνοιοκρατίας και διαφθοροκρατίας αναμεταξύ των «φιλάδελφων» ακαδημαϊκών και
συμφοιτητών μας, υπέρ της ανωτάτης ακαδημαϊκής Αρχής του Πρυτάνεως/Αντιπρυτάνεως
και της ανιεροκρύφιας Συγκλήτου κ.ο.κ..
Και όμως οι ίδιοι ακαδημαϊκοί νόες, της Πειθαρχικής Επιτροπής, μαζί με τους Κατηγόρους και τους Ψευδομάρτυρες
μας, προχώρησαν με συνοπτικές διαδικασίες σε τελεσίδικη και αμφιλεγόμενη
καταδίκη παρωδία, σε εξορία, σε εξοστρακισμό και εν τέλει σε οριστικό ακαδημαϊκό
διωγμό και αποκλεισμό του Φοιτητή (επι πτυχίω 8ο εξάμηνο) Παναγιώτη
Νούνη, αφού εξ αρχής ήτο αποβλημένος για τα επόμενα 2 χρόνια, μέχρι το 2022. Το
2023, μετά από 3 χρόνια αποβολής, το Πανεπιστήμιο Κύπρου με την Φιλοσοφική
Σχολή (με όλους τους ψευδομάρτυρες και συκοφάντες μου, μηδενός εξαιρουμένου της
προηγούμενης διδάσκουσας και του καθηγητή Δημήτρη Πορτίδη), μετά από συνεδρία
τους μας απέβαλλαν οριστικά άπαξ και διαπαντώς, χωρίς καμμία σοβαρή αιτιολογία.
Η ίδια διδάσκουσα, ξεσήκωσε μερικούς ανόητους και εμπαθείς συμφοιτητές/τριες εναντίον του
υποφαινόμενου Φοιτητή, ώστε:
(1) να συγγράψουν ειδική ενυπόγραφη
καταγγελία με ψευδή και συκοφαντικά στοιχεία έναντι του 40χρονου
βιοπαλαιστή/φοιτητή με την απαίτηση όπως εκδιωχθεί άμεσα από το Πανεπιστήμιον
Κύπρου, διότι παρεμβαίνει διαλεκτικά στις διαλέξεις, ώ της τραγικής ειρωνείας,
φρίξε ώ Σώκρατες!, διότι «εισάγει καινά δαιμόνια» (δηλ.
εκφράζομαι ευγενικά και ομιλώ και γράφω δημόσια τεκμηρειωμένα για μία νέου
είδους φιλοσοφία) στις διάνοιες των ακαδημαϊκών και συμφοιτητών του, και
διότι «διαφθείρει την σκέψη των νεαρών φοιτητών/τριών» (την
διαφθείρω λένε, αφού εν μέσω της δημόσιας προφορικής ή γραπτής διαλεκτικής
πάλης, αποδεικνύω με ισχυρά επιχειρήματα τα άτοπα και λογικά σφάλματα των
κατηγόρων μου) και αδαών ακαδημαϊκών.
(2) να κατηγορήσουν ψευδώς και
συκοφαντικά τον Φοιτητή, ότι, οι γραπτοί και οι προφορικοί στοχασμοί του είναι άκρως
επικίνδυνοι για την ακαδημαϊκή μας κοινότητα!... Τοποθετώ δηλαδή εκρηκτικήν
σπερματικήν και φιλοσοφικήν αλήθεια στις ανοησίες της διανοίας τους.
(3) ότι τα γραφθέντα και λεχθέντα του φιλόσοφου
Φοιτητή είναι άκρως ανάρμοστα και προκλητικά για το Πανεπιστήμιον Κύπρου και
την Φιλοσοφική Σχολή του, αφού τόσο πολύ λατρεύουμε οι Κύπριοι την Φιλοσοφία,
όπου υπολειτουργεί ακαδημαϊκώς (και άρα και διανοητικώς) με 2-3 καθηγητές
γλύφτες και ραγιάδες, και 2-3 παρατρεχάμενους έκτακτους της σειράς που
εφαρμόζουν ανάλογη προπόνηση στο γλύψιμο και στην ψευτιά, μία Σχολή χωρίς
μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο.
(4) Μία Φιλοσοφική Σχολή, με ανόητους
επαγγελματίες και μισθοφόρους της Φιλοσοφίας, που διώκουν και καταδιώκουν έναν
απλό Φοιτητή, επειδή, σκέφτεται και γράφει, ΔΗΜΟΣΙΑ, προφορικά και διαλεκτικά,
ο οποίος εφήρμωσε απλά την επιστήμη της Διαλεκτικής Τέχνης, με λογικά και τεκμηρειωμένα
επιχειρήματα ανέλυε τους φιλοσοφικούς και θεολογικούς στοχασμούς του.
Το εν συνειδήσει ακαδημαϊκό μου πείραμα, να λάβω αυτούσιο τον εξοπλισμό της διδακτέας ύλης
του 8ου εξαμήνου, δηλ. της πλατωνικής Διαλεκτικής Επιστήμης, και να αντεξετάζω
και να ελέγχω in vitro εφαρμοσμένα και διαλεκτικά όλους σχεδόν τους καθηγητές μου στο 8ο
εξάμηνο, επέτυχε, απλά απέθανεν (και μετά από λίγο ανέστη!) ο ασθενής!...
Πραγματικά, ήταν καθαρή διασκέδαση, απόλαυσα όλην αυτήν την αδικία που συνέβη και
συγχωρώ εκ βάθους καρδίας άπαντες (καθηγητές και συμφοιτητές/τριες) για
την φοβερή αρνητική και εμπαθέστατη στάση τους απέναντί μου, καθότι ου γαρ
οίδασι τι ποιούσι!... Μα η ελευθερία της έκφρασης να διώκεται, από
Πανεπιστήμιο; Μα να διώκεται και από τινά Φιλοσοφική Σχολή; Και όχι μόνο να
διώκεται, αλλά να εκμηδενίζεται και να εξοστρακίζεται ο Φοιτητής με παρόμοιο
κατηγορητήριο που απέδωσαν οι Αθηναίοι στον φιλόσοφο Σωκράτη;
Δόξα τω Θεώ! για την περιώνυμη και ανεπανάληπτη εμπειρία, καθότι έχω
αντιληφθεί (εμπειρικά και βιωματικά) πολύ καλά το παιγνίδι των αρχαίων Αθηνών
με τον φιλόσοφο Σωκράτη και την αναγκαιότητα της εξόντωσης του.
© Του Παναγιώτη Νούνη
Εκπαιδευτικός | Αναπληρωτής καθηγητής της Μέσης Εκπαίδευσης του Υπουργείου
Παιδείας της Κύπρου
(Θεολόγος/Θρησκειολόγος – Φιλόλογος – Σύμβουλος ψυχικής υγείας)
25 Απριλίου, 2023
