Βιβλιοπαρουσίαση #008: Σενούντα Γ΄ Πατριάρχη της Κοπτορθόδοξης Εκκλησίας της Αλεξανδρείας της Αιγύπτου, Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ & Η ΘΕΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, 1996 ἐκδόσεις: ΑΡΜΟΣ, σσ. 173.
Ένα ιδιαίτερο βιβλίο εντόπισα στην βιβλιοθήκη μου, το οποίο έχω ως αδιάβαστο πολλά χρόνια, το οποίον όμως λόγω των ημερών μου κέντρισε το ενδιαφέρον.
Όλοι μας γνωρίζουμε ότι από τις απαρχές της γέννησης, του θανάτου καθώς και της τριημέρου αναστάσεως του Χριστού από τον Άδη, γεννήθησαν σωρηδόν κακόδοξες δοξασίες και θρησκευτικές αντιλήψεις, νέα χριστιανικά και ιουδαϊκά δόγματα κ.λπ.
Μέχρι στις ημέρες μας υπάρχουν «χριστιανικές» αιρέσεις που νομίζουν ότι ο Χριστός των ιερών ευαγγελίων, ήταν απλός ένας κανονικός ενάρετος ή θεοφόρος άνθρωπος. Άλλοι, πιό αδαείς, θεωρούν μεν ότι ο Χριστός ήταν Υιός του Θεού, αλλά ήταν κτίσμα, δηλαδή μόνον άνθρωπος! Μερικοί άλλοι, πιστεύουν, ένα κίνημα ονόματι Μυθικισμός (γράφτε πιθηκισμός καλύτερα) ότι ο Χριστός, δεν υπήρξε καν ως ιστορική προσωπικότητα, αφού δεν υπάρχουν ιστορικά τεκμήρεια για την ύπαρξη του καθώς και όλα αυτά είναι φαντασιολογήματα των Αποστόλων και Μαθητών του. Κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι η γέννηση και ο θάνατός Του, ήταν απλά κατά δόκηση, δηλαδή φαινομενικά και φανταστικά, και ότι ο Χριστός ήταν απλά... ένα φιλικό Φαντασματάκι, λόγου χάριν σαν τον Κάσπερ των κινούμενων σχεδίων.
Το πιό τραγικό απ΄ όλα, είναι ότι έχουμε χριστιανικές ομολογίες, «ετερόδοξες Εκκλησίες» τις αποκαλεί ο οικουμενικός Πατριάρχης μετά των συν αυτώ οπαδών του, όπου εμμέσως πλήν σαφώς αμφισβητούν μέχρι και την θεότητα του Χριστού, αφού δεν πιστεύουν στο υπερφυσικό θαυμαστό σημείο της εκ νεκρών αληθούς αναστάσεως του Θεανθρώπου!
Όλα αυτά, και άλλα τόσα πολλά Παραμύθια της Χαλιμάς, αναντίρρητα, τα καλλιεργεί και η γραφίδα σωρηδόν φαντασιόπληκτων αθέων λογοτεχνών και αγνωστικιστών συγγραφέων κριτικών της Καινής Διαθήκης, που ουσιωδώς, επειδή δεν έχουν αντικειμενικό και υποκειμενικό βίωμα και εμπειρία του Χριστού, γράφουν κάθε ασυναρτησία τους κατέβει αυθαίρετα περί Αυτού, για λογοτεχνικές και άλλης υφής ακαδημαϊκές «πρωτότυπες» εντυπώσεις.
Όλα αυτά τα γράφω για ποιόν λόγο; Για τον λόγο ότι με έχει εντυπωσιάσει ιδιαίτερα το θεολογικό βιβλίο του πατριάρχη Σενούντα Γ΄ καθότι αποσαφηνίζει τις σωρηδόν εσφαλμένες ίσως πεποιθήσεις και παρανοήσεις που έχουν οι ορθόδοξοι για τους Κόπτες, τους οποίους λίγο ή πολύ, καλώς ή κακώς, τους αποκαλούν, είτε ως «Μονοφυσίτες» είτε ως «Αντιχαλκηδόνιους».
Το εν λόγω όμως σύγγραμμα, καταθέτει εν γένει και ειδικώς την παγιωμένη και διαδεδομένη ενδιαφέρουσα και «ορθόδοξη» πίστη των χριστιανών αδελφών μας Κοπτών, περί της Χριστολογίας, δηλαδή την θεολογία περί της φύσης του Χριστού, και τα περί της θεότητάς Του. Η «ορθόδοξη» πίστη που καταγράφεται, ομοιάζει σημαντικά με όσα γνωρίζουν βασικά οι ορθόδοξοι Χριστιανοί.
Ο Πατριάρχης Σενούντας ο Γ΄, αναρωτιέται, θεο-λογικώς, εξ αρχής του βιβλίου του, για ποιό λόγο υφίσταται στην εκκλησιαστική ιστορία τέτοια παρερμηνεία και προκατάληψη εναντίον τους;
Τους αποκαλούν οι ορθόδοξοι πολύ σωστά, ως Μονοφυσίτες, ενώ απορεί εύλογα, ποιά από τις δύο φύσεις του Χριστού αρνούνται; Αρνούνται άραγε την θεία φύση του Χριστού; Προφανώς όχι, δεν αρνούνται την θεία φύση Του! Αρνούνται μήπως την ανθρώπινη φύση του Χριστού; Προφανώς, και πάλιν όχι, απαντά, καθότι πιστεύουν στην Ενσάρκωση του Θεού Λόγου!
Συνεπώς, που ακριβώς υφίσταται, η εκούσια ή ακούσια, παρανόηση και προκατάληψη έναντι των Κοπτών αδελφών μας;
Ο Σενούντα, από την αρχή του βιβλίου, αποσαφηνίζει τις παρανοήσεις. Αμέσως μετά, καταγράφει εν συντομία τις σημαντικότερες αιρέσεις του Χριστιανισμού όσον αφορά την Χριστολογία που έπλητταν δηλαδή ουσιωδώς τα περί της φύσεως του Χριστού.
Το ωραιότερο πράγμα που μου άρεσε στο εν λόγω βιβλίο του ήταν τα εκπληκτικά εικονικά και συμβολικά παραδείγματα, τα οποία εκπηγάζουν από Πατέρες της Εκκλησίας, όπως π.χ. της ενώσεως σε ΜΙΑ φύση, μεταξύ του σιδήρου και της φωτιάς, ή το άλλο παράδειγμα της ενώσεως ψυχής και σώματος, σε ΜΙΑ φύση την Ανθρώπινη.
Αμέσως μετά, φυσιολογικά και εξελεκτικά του βιβλίου, ασχολείται με μία σημαντική υποενότητα στην ένωση της ΜΙΑΣ φύσης του Χριστού με την γέννηση Του παραθέτοντας ως θεο-λογικά τεκμήρεια αρκετά Γραφικά χωρία, που πείθουν και τον πλέον άπιστο Θωμά.
Μία άλλη υποενότητα ασχολείται επισταμένως, με την σημασία της Μίας Φύσης του Ενσαρκωμένου Λόγου για την εξιλέωση και την απολύτρωση όλων των ανθρώπων προ και μετά Χριστόν.
Αναλύεται και ερμηνεύεται ο όρος «Υιός του Θεού» και «Υιός του Ανθρώπου», με αρκετά εδάφια και μαρτυρίες μέσα από την Καινή Διαθήκη.
Όπου καταλήγει στο επίσημο Καταστικό Συμφωνίας για την Χριστολογία, από πλευράς της Κοπτικής Εκκλησίας, όπου επισημαίνει εν συντομία τα εξής ενδιαφέροντα:
Η Κοπτική Εκκλησία της Αιγύπτου, πιστεύει ότι ο Χριστός είναι ο Ενσαρκωμένος Λόγος. Ότι δηλαδή αναγνωρίζουν, ρητώς και σαφώς, ότι ο Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, δηλαδή, σε ΜΙΑ φύση είναι ο Θεάνθρωπος! Πιστεύουν επίσης, ότι η θεία φύση του Χριστού, ενώθηκε με την ανθρώπινη φύση Του, αχωρίστως-αδιαιρέτως και ασυγχύτως- στην κοιλία της Παναγίας Παρθένου. Και εν τέλει, ότι η θεία Του φύση δεν διαιρέθηκε ούτε χωρίστηκε από την ανθρώπινη φύση Του, ούτε για μία στιγμή, ούτε καν εν ριπή οφθαλμού. Συγχρόνως, αναθεματίζουν τις αιρέσεις και τις δοξασίες του Νεστορίου και του Ευτυχούς.
Με αυτά που διάβασα μέχρι στιγμής, στο πρώτο κεφάλαιο περί της Φύσεως του Χριστού και το επίσημο Καταστικό Συμφωνίας για την Χριστολογία των Κοπτών, οφείλω να ομολογήσω την ευχάριστη έκπληξη μου, καθότι, έχω την ισχυρή θεο-λογική αίσθηση ότι πρόκειται για αμιγώς , αναμφίβολλα για μία ορθόδοξη ομολογία πίστεως.
Μήπως, δεν είναι αυτά ακριβώς που ομολογούνται από την ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία; Μήπως αυτά δεν πιστεύει ο κάθε ένας πραγματικά ορθόδοξος Χριστιανός;
Το επόμενο κεφάλαιο, ασχολείται ιδιαζόντως και αμιγώς με τεκμηρειωμένο τρόπο στα περί της Θεότητας του Χριστού.
Ο Πάπας Σενούντα ο Γ΄ ήδη από τον πρόλογο του για το επόμενο εκτενές και ενδιαφέρον κεφάλαιο επισημαίνει, ότι ακόμη και στις ημέρες μας η θεότητα του Χριστού αμφισβητείται έντονα από άθεους φιλοσόφους και αγνωστικιστές επιστήμονες.
Όπως ακριβώς και η αιρετική παραφυάδα, οι «Μάρτυρες του Ιεχωβά», οι οποίοι αμφισβητούν επίσης την θεότητα του Χριστού, αλλά η θεολογική ανοησία τους έγκειται, αφού ενώ αναγνωρίζουν ότι ο Χριστός είναι πράγματι ο Υιός του Θεού, δεν αποδίδουν στον Υιό ιδιότητες και την ουσία του Θεού Πατέρα.
Είναι δυνατόν ένας υιός να μην έχει την ίδια ουσία και τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του πατρός του;
Προφανώς, οι Ιεχωβάδες, δεν έχουν καλό και υγιές θεολογικό κριτήριο, αφού έχουν διανοητική ανικανότητα να αναγνωρίσουν ότι ο Υιός φυσικά και ομοιάζει του Πατέρα, και στην ουσία αλλά και στις ενέργειες. Άρα, συνεπώς, ο Θεός Πατέρας γεννάει τον Υιό του, ο οποίος Υιός Του είναι καθόλα και ομοούσια Θεός, και όχι απλά ένας ενάρετος και θεοφόρος άνθρωπος.
Να σημειωθεί, ότι το εν λόγω εγχειρίδιο είναι εξαιρετική και πολύτιμη πηγή θεολογικής γνώσεως, στα περί της αποδεικτικής ότι ο Χριστός είναι τέλειος Θεός, εκτός από τέλειος άνθρωπος.
Δεν προτίθεμαι να γράψω άλλα, για να μη κουράσω τους αναγνώστες μας, απλά ευελπιστώ να κεντρίσει το ενδιαφέρον σας, και να το αποκτήσετε σύντομα -έστω λόγω των ημερών για λογοτεχνικό ανάγνωσμα- γιατί αξίζει πραγματικά την μελέτη του.
© Του Παναγιώτη Νούνη
@: panagiotisnounis@hotmail.com
15 Απριλίου, Μέγα Σάββατο, 2023
--------------------------------------------
Περὶ τῆς φύσεως καὶ τῆς θεότητας τοῦ Χριστοῦ
Ὑπόκειται ἆραγε, σέ τῷ ὄντι βιολογικὸν θάνατον ὁ Θεάνθρωπος τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων; Πεθαίνει, ἆραγε, τὶ ἀκριβῶς, ἡ θεία ἤ μήπως ἡ ἀνθρώπινη φύσις; Πάσχει ὁ Θεός ἤ ὁ Ἄνθρωπος; Χωρίζεται, συγχέεται, διαιρούται και τρέπεται, ἆραγε, η θεανθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ;
Συνέβη ἆραγε, κάποιος σημαντικὸς καὶ ἀδιόρατος διαχωρισμὸς ἤ διαίρεσις μεταξύ τῆς θείας καὶ ανθρωπίνης φύσεως του Χριστοῦ μὲ τὸν σωματικὸ θάνατόν Του; Ἄν, ὁ Θεάνθρωπος Χριστὸς, ἡ ἀνθρώπινη καὶ ὀρατὴ φύση Του ἦτο κανονικὰ ἐκτεθειμένη στὸν βιολογικὸ θάνατο, τότε, τί νὰ σημαίνει ἆραγε αὐτὸ γιὰ τήν ἀνθρωπότητα;
Τί ἦταν ἐν τέλει ὁ Χριστός; Ἕνας ἐνάρετος καὶ Θεοφόρος Ἄνθρωπος; Ἄνθρωπος μὲ μαγικὲς ἱδιότητες; ἈνθρωποΘεός; ΚτιστοἌκτιστος; Θεάνθρωπος τῆς Δόξης;
Ἤ μήπως, ἦταν ἀμιγῶς τέλειος Θεός καὶ τέλειος Ἀνθρωπος, ἐν Μία φύσεσι ἑνωμένος (ἀχωρίστως-ἀδιαιρέτως-ἀσυγχύτως καἰ ἀτρέπτως) ὥς Ἐνσαρκωμένος Λόγος;
Αὐτὰ καὶ ἄλλα τόσα πολλὰ νομίζω θεο-λογικὰ ἐρωτήματα προκύπτουν καὶ κατακλύζουν -λόγῳ τῶν ἁγίων ἡμερῶν τῆς Μεγάλης Ἐβδομάδος- τὶς συνειδήσεις καὶ διάνοιες σωρηδὸν Χριστιανῶν σέ ὁλόκληρον τὸν κόσμο.
Μερικὲς ἁπλὲς καὶ ἐξαιρετικὰ εὔστοχες θεο-λογικὲς ἀπαντήσεις, γιὰ τὰ προηγούμενα έρωτήματα που μας προβληματίζουν, τὰ βρίσκουμε ἐντὸς ἑνὸς πολὺ ἐνδιαφέροντος βιβλίου, βιβλίον (τὸ ὁποῖον θὰ παρασουσιάσουμε λίαν προσεχῶς τῶν ἡμερῶν) τοῦ μακαριστοῦ πατριάρχη Σενούντα Γ΄ τῆς Κοπτικῆς ἐκκλησίας τῆς Αἰγύπτου.
Τοῦ Παναγιώτη Νούνη
Ἐλευθέρου Στοχαστοῦ*
--------------------------------------------------------
Ἡ θεία Του φύση δέν ὑπόκειται στὸν θάνατο ἐνῶ ἡ ἀνθρώπινη εἶναι ἐκτεθειμένη σ΄αὐτόν. Ἀμφότερες ἡ θεία καί ἡ ἀνθρώπινη φύση ἑνώθηκαν ἐν οὐσίᾳ καί ἐν ὑποστάσει ἀχωρίστως. Δέν συνέβη διαχωρισμός μεταξύ θείας καί ἀνθρώπινης φύσης κατά τόν θάνατο τοῦ Χριστοῦ.
Ὅπως λέμε στήν Συριακή εὐχή (στήν κοπτική θεία λειτουργία) πού ἀφορᾶ τόν θάνατο τοῦ Χριστοῦ, «ἡ ψυχή ἄφησε τό σῶμα ἀλλά ἡ θεότητά Του δέν ἀποχωρίστηκε ποτέ οὔτε ἀπό τήν ψυχή Του οὔτε ἀπό τό σῶμα Του. Ἡ ψυχή Του ὅμως, ἐνῶ ἦταν ἑνωμένη μέ τήν θεότητά Του, κατέβηκε στόν Ἅδη, γιά νά κηρύξει σέ ὅσους πέθαναν γιά τήν πίστη, καί γιά νά τούς ἀνοίξει τίς πύλες τοῦ Παραδείσου νά εἰσέλθουν. Ὡστόσο, τό σῶμα Του, ἑνωμένο ἐπίσης μέ τήν θεότητά Του, παρέμεινε στό μνῆμα».
Τήν τρίτη ἡμέρα, ἡ ψυχή Του ἑνωμένη μέ τήν θεότητά Του ἦλθε νά ἑνωθεῖ μέ τό σῶμα Του, τό ὁποῖο ἦταν ἐπίσης ἑνωμένο μέ τήν θεότητά Του. Ἔτσι συνέβη ἡ Ἀνάσταση.
Ἐπομένως ὁ Ἐνσαρκωμένος Λόγος πού «ἠγέρθη» ἐκ τῶν νεκρῶν, ἦταν ἱκανός νά βγεῖ ἀπό τό μνῆμα ἐνῶ αὐτό ἦταν κλεισμένο καί σφραγισμένο μέ μία πελώρια πέτρα.
Σενούντα Γ΄ Πατριάρχου
τῆς Κοπτορθόδοξης Εκκλησίας τῆς Ἀλεξανδρείας Αἰγύπτου
--------------------------------------------
Πηγή: Σενούντα Γ΄ Πατριάρχη, Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ & Η ΘΕΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, 1996 ἐκδόσεις: ΑΡΜΟΣ, σελ. 32-33.
----------------------------------------------
Ἐπιμέλεια, σχολιασμός καὶ ἀντιγραφή στὸ πολυτονικό:
τοῦ Παναγιώτη Νούνη
Ἐλευθέρου Στοχαστοῦ*
*Ἐκπαιδευτικοῦ - Ἀναπληρωτοῦ καθηγητοῦ τῆς Μέσης Ἐκπαίδευσης ἐν τῇ νήσῳ Κύπρῳ (Φιλόλογος - Θεολόγος/Θρησκειολόγος - Σύμβουλος ψυχικῆς ὑγείας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου